Heel bijzonder, heel gewoon!

Natuurlijk is het jammer. Na bijna twee jaar intensief werken in en aan Drents Dorp Oost, was afgelopen voorjaar mijn rol wel zo’n beetje uitgespeeld. Er ligt een sociaal ruimtelijk plan, er is een ontwerp voor de openbare ruimte, en de uitvoering van het groot onderhoud is al gestart. Een enorm knappe opgave, want op de achtergrond is heel veel werk verricht om alle individuele keuzes en mogelijkheden technisch en financieel uit te werken.

Het team medewerkers van Ballast Nedam voert de plannen die Woonbedrijf en 12N hebben gemaakt. Maar het is mooi om te zien dat ook deze mensen zo dicht bij de essentie van de buurt en het project blijven. “Drents Dorp is heel bijzonder, heel gewoon”, is de openingszin van de visie op het gebied. En dat zie je terug in de uitvoering. Vakmannen rijden op bakfietsen door de buurt. Leveren maatwerk per huis, en kennen de mensen die er wonen. Een persoonlijke manier van werken, zonder al te veel poeha, die zelfs terug komt in de zichtbaarheid in de buurt. Geen grote bouwborden met een lijst van namen van betrokken adviseurs. Nee, gewoon een paar oranje fietsen aan het begin en eind van de straat.

Wow, wat leuk! Ik had het bijna zelf kunnen bedenken…

12N in de architectuur?

De bowlingbaan, die deed het hem. Drie maanden geleden stond de door mijzelf ontworpen verbouwing, inclusief bowlingbaan, in het NRC. En gisteren viel de nieuwe editie van het vakblad Architect.NL in de bus. Weer vier pagina’s aandacht. Trots? Zeker wel. Je zou er haast verlegen van worden.

Of ik me niet meer op architectuur wil gaan richten, vanwege die aandacht. Tja. Ik vind het ontzettend leuk om iets te bouwen of verbouwen, dus als die vraag voorbij komt, laat ik hem niet liggen. Aan de andere kant is voor mij de grens tussen stedenbouw en architectuur nooit scherp geweest.
Er lopen wel vaker dingen door elkaar. Wonen en werken in dit pand. Opdrachtgever en ontwerper zijn. De sociale en fysieke insteek zoeken.  Communicatief correct gezegd: ik kies graag voor een integrale benadering.

En de aanleg van een bowlingbaan als publiciteitsvehikel? Tuurlijk. Mooi meegenomen, die aandacht. Maar de werkelijke waardevolle spin-off  voor de aanleg van de bowlingbaan is een stuk prozaïscher. Namelijk de introductie van het vrijdagmiddag-bowlen. Een afgeleide van de bekende vrimibo (vrijdagmiddagborrel), maar dan met gekke schoenen. En een drankje. Voor iedereen die het leuk vindt: collega, vriend, familie of Facebookvriend: kom langs op vrijdag de 13e vanaf 17 uur. Zakelijk en privé, ook dát kan integraal benaderd. Net als architectuur en stedenbouw. En dan leg ik nonchalant de verschenen artikelen ergens in de buurt van de koelkast!

De ontwikkeling van de ruimtevaart

Ooit organiseerde ik een summer class “bouwen op de maan” voor architectuurstudenten, waar ik er zelf een van was. Totaal buiten de context van het dagelijkse, op zoek naar even bizarre als leuke oplossingen voor bouwsels op de maan. Wat er uit kwam? Futuristische ethische en esthetische oplossingen van architectuur. Eigenlijk vond ik de verschillen tussen de mensen – allemaal architecten in spe – een stuk spannender dan de maan, de sterren en het heelal. Ruimtevaart, ik heb er niet zoveel mee. Ook zonder raket valt er nog een hoop te ontdekken.

Dat bouwen op de maan, ik moest er aan denken toen ik hoorde van de dag over ruimtevaart in hometown Eindhoven. Ter gelegenheid van 75 jaar Sterrenwacht opende zondag Ruimtewandelen in het park. Ik ging even kijken, want ik kon me nog niet zoveel voorstellen bij het virtueel ervaren van gewichtloosheid of een fotomomentje met Buzz Aldrin (zie foto). Niet alleen in thematiek, maar ook in uitvoering bleek het Ruimtewandelen futuristisch van aard: zonder smartphone viel er niks te zien, en dat leverde grappige beelden op van mensen in het park turend naar hun schermpje. Innovatie in de (buiten)ruimte! Ook deze keer vond ik het proces interessanter dan het thema.

En eerlijk is eerlijk: ik was er ook omdat ik de initiatiefnemers ken van die dag. Ik ken ze, vanwege de half-afgemaakte vergader- en werktafel die al weken onaangeroerd in de grote hal ligt. Vijfeneenhalve meter lang wordt het ding, gemaakt door de mannen van www.denovo.nl. Maar de voortgang is tijdelijk verhinderd wegens de drukte rondom het Ruimtewandelen in het park.

Ach ja… de nieuwe kantoorinrichting laat daarmee nog heel even op zich wachten. En ergens voelt dat goed. Lever ik tóch nog een bijdrage aan de ontwikkeling van de ruimtevaart.

www.ruimtewandeleninhetpark.nl

De woonwensen van Generatie Y

Welke woonwensen hebben jongeren tussen de 16 en de 30 jaar, ook wel de generatie Y genoemd? Wat weten de gevestigde volkshuisvesters over hen, en spelen zij al in op die behoeftes? Welke trends zijn er, en welke waarden liggen eigenlijk ten grondslag aan de keuzes van generatie Y?

Op deze vragen proberen we een antwoord te vinden tijdens het (Y)oung Wonen Marja van der Werfdebat 2014. Belangrijkste conclusies: het woningaanbod is kwantitatief én kwalitatief niet passend, een grote groep starters valt tussen de wal en het schip. De volkshuisvesting is te star, maar er zijn tal van fantastische alternatieven waar we van kunnen leren. Het is tijd voor alternatieve routes. Nieuwe vormen, nieuwe kansen, nieuwe systemen naast het oude bestaande systeem.

Download het eindverslag

https://www.facebook.com/mvdwyoung?fref=ts

Shoppen

Tijd voor ontspanning. 12N ging shoppen. Fulco, Robin en stagiaire Willem struinend langs Arnhemse modezaken. Toch 12N-bedrijfskleding? Startpunt: een grand café. Je moet natuurlijk niet op een lege maag gaan winkelen.

Grote ruimte. Geel beton. Toffe tafels en stoelen. Arty buitenlampen aan het plafond. De medewerkers waren er trots op. Eigenlijk ook niet helemaal vreemd toen we hoorden dat dit monumentale gebouw een oud stationsgebouw was dat helemaal uit elkaar was gehaald en steen voor steen was teruggebouwd.

Tijd voor de winkels zelf: Pop Up Shop Ridicule, Irvinx en Atelier Pragtig, Girl with a Pearl, Nikke Gilling. Daar kwamen we voor, want hier is 100% mode hadden we gelezen! En dat zagen we gelijk terug in de trendy ateliers met asymmetrische kleding en  custom-made schoenen van Mathijs van Nieuwkerk en Claudia de Breij.
Waar we waren? In Klarendal, waar de modesector een weg had gevonden in de oude volksbuurt. Waar we een strompelende man op straat zijn net opgehaalde medicijnen in de goot zagen kieperen. Waar de scootmobielen en tattoos naast de hipsters woonden.

En nee, we gingen niet echt kleding passen. We waren in Klarendal om te ervaren hoe deze krachtwijk nieuw leven ingeblazen wordt. We kregen een rondleiding van de manager Berry Kessels van woningcorporatie Volkshuisvesting. Mooi om te zien hoe overtuiging en passie iets kunnen bewegen: natuurlijk verandert een verpauperde buurt niet zomaar in een trendy wijk. Mooi om te zien hoe persoonlijk contact een basis is voor zorg en ontwikkeling: Berry kende iedereen van naam, en had net zo makkelijk  pr-medewerker van de designers zelf kunnen zijn.

De ontwikkelingen in het Modekwartier passen helemaal bij de kerngedachte van woningcorporatie Volkshuisvesting Klarendal: meer gericht zijn op wat er buiten de woningen speelt, maatgericht werken en open staan voor nieuwe initiatieven, lef en creativiteit. Volkshuisvesting gaat zich in Klarendal nu ook richten op een ander kerndoel: het stimuleren van de buurtbewoners. Zo liet Berry ook een open ruimte áchter de winkels zien, waar binnenkort moestuinen worden klaargemaakt voor zowel de ondernemers als de bewoners.
Dus geen mooie nieuwe hoedjes voor ons team. Geen op maat gemaakte 12N-schoenen. Geen t-shirts met exclusief grafisch design. Maar wel een mooi inkijkje in het werk van collega’s. Met daarin ook direct een heldere les: kies gericht je investeringen. Focus. En durf op grote schaal te denken.
En dat nemen we ter harte. Het districtsplan Strijp dat we momenteel afronden krijgt direct nog een aantal nieuwe paragrafen. Vrijdag geleerd en zaterdag direct verwerkt. Dat schiet lekker op.

Voor meer info over Klarendal:  www.modekwartier.nl

Wie ben ik? Wat ben ik?

Een existentiële crisis?
Een bakker bakt brood. Een timmerman timmert. Een stedenbouwkundige bouwt steden. Klinkt logisch. Maar wordt de genetica van een stedenbouwkundige niet eigenlijk door andere processen gevormd?

In het grootste transformatiegebied van Eindhoven, Strijp-S, waar oude Philipsfabrieken een creatieve herbestemming krijgen, ligt Space-S.  Een leeg terrein, op een fietscrossbaan na, een kleine hectare bestemd voor wonen. Maar een stuk stad bouwen, dat doe ik daar vooralsnog niet. Want hoe Space-S eruit gaat zien, wordt niet bepaald in kantoren en achter tekentafels. Woningcorporatie Woonbedrijf en Vestide daagden toekomstige bewoners en andere geïnteresseerden uit om mee te denken, en hun woonwensen en ideeën te delen. 750 deelnemers, 5.000 reacties en 120 creatieve voorstellen can’t be wrong. Mijn rol? Het analyseren en ontrafelen van het toekomstig DNA van de plek.

Neem de groep ondernemers, die een wooncluster met flexibele eenheden wil, waar je kunt wonen, vergaderen, ontmoeten, trainingen geven, evenementen organiseren en werken. Letterlijk wonen zonder grenzen. Of de woondroom van een moeder met een jongvolwassen dochter die een beperking heeft: acht tot tien woonunits, verbonden met een gemeenschappelijke ruimte, waardoor een ‘living-apart-together’ constructie ontstaat. En ‘Wonen 3.0’: kleinschalig gemeenschappelijk wonen in een energieneutraal gebouw. Of loopbruggen tussen gebouwen. Of moestuinen. Kabelbanen. Ontmoetingen in het park. Samen tuinieren.

Deze en andere wensen zijn de strengen van het DNA van Space-S. Een stedelijk DNA. Maar óók een groen DNA. En dan niet ‘groen’ als tegenstelling van ‘stedelijk’, geen landelijke dorpse plaatjes, maar grote, verticale tuinen, urban gardening, duurzaamheid en gezondheid.  Stedelijk en groen in dezelfde blauwdruk.
Net zoals ‘samen’ en ‘zelf’. Je eigen plek hebben, dat willen toekomstige bewoners. Natuurlijk.  Maar óók op slimme manieren voorzieningen en ruimte delen. Collectieve tuinen, gezamenlijke activiteiten. Verschillende doelgroepen door elkaar die iets van elkaar kunnen leren, kunnen helpen. Mooi om te zien dat mensen met een autistische beperking kunnen worden gesteund in dagelijkse zaken van het wonen, en dat als tegenprestatie de gezamenlijke tuin kan worden onderhouden.
Helder, maar toch flexibel, ook dat is het DNA van Space-S . Mensen vragen om een duidelijk kader, bijvoorbeeld in planning en woonkosten. Maar ze willen tegelijk de flexibiliteit om hun eigen woning en wijk vorm te geven en te kunnen veranderen. Zoveel mogelijk eigen inbreng in de woning, en een bouwtypologie die dat ook mogelijk maakt.

Het DNA van Space-S, tot stand gekomen dankzij de mensen die straks het kloppend hart van de buurt gaan worden, is een vertaling van dromen en wensen naar een werkelijkheid.  Het gevoel van vrijheid zit Space-S in het bloed. Niet het een of het ander, maar the best of both worlds. Stedelijk en groen, samen en zelf, helder en flexibel: het is een prachtig DNA.

Ben ik met het vaststellen van het DNA een stedenbouwkundige? Of toch een stadsbioloog, een gebouwengeneticus, een betontherapeut of een wensenmedium?
Ach. Als dat DNA maar goed zit. Want met een degelijke set genen kan men de wereld aan.

Transformatie van karakterpanden

In oude Eindhovense arbeidersbuurten ligt een aantal winkelpanden op markante plekken. Oude winkelpanden die de oorsprong van de buurt gelijk laten zien. Maar ook panden die niet meer goed voldoen aan het klantgestuurd denken wat woningcorporatie Woonbedrijf nastreeft. Zo zijn er kleine woonruimten, lage plafonds, grote ongebruikte koelruimten en trappen die nergens naar leiden. Om de oude winkelpanden weer tot hun recht te laten komen, wil Woonbedrijf hier een gerichte stedenbouwkundige ingreep (acupunctuur) doen. Belangrijk instrument is hier een goede, toevoegende aansluiting op het wijkprogramma. Deze vorm van acupunctuur stedenbouw versterkt het buurtkarakter zonder grote ruimtelijke veranderingen.

In het voorjaar van 2013 werkte in, samen met Robin Pasman, aan het onderzoek om de mogelijkheden van de woonwerkruimtes te onderzoeken. Is het mogelijk om studentenwoningen te plaatsen naast en boven de nieuwe winkels? Wat betekent het voor de buurt als er een creatieve ondernemer wordt aangetrokken? Eerst hebben we een analyse van de basisplattegronden, de voorwaarden voor eigenaars en huurders en de ontwikkelingsplannen voor de buurten gemaakt. Dit maakte de bestaande problemen en uitdagingen helder. Daarna zijn ontwerpvoorstellen gemaakt die ingaan op zowel de sociale als de fysieke ingrepen.

De visie en campagne en visie zijn overgenomen door Woonbedrijf. De eerste WOW-woningen zijn inmiddels verhuurd.

Welkom op de EO12NSBB

Het is een treurig plaatje:  in je eentje met je glaasje en je pindaatje, hardop tegen jezelf pratend over het wel en wee van het bedrijf.  Een bedrijfsborrel van een eenmanszaak stelt weinig voor.

Geen goed gesprek over wat je in het weekend gaat doen. Geen gesprek waarin je hardnekkig onderwerpen over het werk probeert te vermijden. Geen luid ‘doe mij er ook nog maar eentje, de laatste!’ over de gang…

En natuurlijk was 12N geen standaard eenmanszaak. Afgelopen jaar mocht ik weer 15 nieuwjaarspakketten uitdelen aan mensen die in 2012 aan projecten hebben meegewerkt. Maar nooit was er een van hen in dienst. En nooit organiseerde ik dan ook een bedrijfsborrel.

Sinds drie weken werkt Robin voor 12N. Als assistent stedenbouwkundige werkt hij vier dagen in de week bij mij op kantoor. Een open sollicitatie blijkt binnen een maand te kunnen leiden tot een dienstverband. Het is een leuke verrassende nieuwe wending aan het begin van 2013. Meer handen, meer hersenen, meer tijd om al het werk aan te kunnen. Dat is mooi.

Maar nog mooier: binnen een week stelde hij voor om een keer een bedrijfsborrel te organiseren. Kijk, daar heb je nog eens wat aan. Hij zal onthouden hebben wat ik ergens tijdens het sollicatieproces heb geroepen: dat ik het net zo belangrijk vind dat ie goed is in zijn vak, als dat we samen een biertje drinken. Dat,  of hij is gewoon ook een Bourgondiër.

Anyway, zo gezegd zo gedaan. We hebben een borrel gepland. Aanstaande vrijdag 15 februari vanaf 17 uur is de Eerste Officiële 12N Stedenbouw Bedrijfs Borrel, ook wel de EO12NSBB. Voor het voltallige bedrijf, en voor de mensen met wie we graag samenwerken, en alle leuke mensen eromheen.
Ben je er bij?

Verliefd (deel 2)

Ik meldde het al eerder: ik word vaak verliefd. Op hen die mij inspireren, ontroeren, verrassen en soms zelfs van mijn stuk brengen.

Zo werd ik verliefd op een groep dromers. Dromers met veerkracht en passie, die een positieve toekomst willen voor hun door oorlog verscheurde stad: de Somalische hoofdstad Mogadishu.  Samen met deze groep werk ik aan projecten om een getormenteerd land kleine impulsen te geven. Economie en energie op buurtniveau, en hopelijk binnenkort een guerrilla actie waarbij we samen met lokale bewoners in een paar dagen tijd driehonderd kleine kinderspeelplaatsen bouwen. Gewoon door schommels op te hangen aan bomen, en met bankjes klimkunstwerken te maken.
Ik werd verliefd op deze groep, vanwege hun liefde. Liefde voor de stad, liefde voor een positieve kijk, en liefde voor hun achtergebleven vrienden en familie, die ze soms al vijfentwintig jaar niet meer gezien hebben.

En dan dat buurtcomité in Nijmegen, die ik met raad en daad steun in de toekomstplannen voor hun wijk. Een volksbuurt-comité met mensen met weinig geld, en veel geknakte dromen. Gaandeweg de renovatie van de buurt raakten we veel mensen kwijt aan psychische, financiële, sociale en fysieke problemen. Met zo’n groep maak je veel mee, maar wat boven alles uitstak was hun vechtlust en betrokkenheid. En hun liefde voor hún buurt.
Verliefd word ik ook geregeld op hen die verbinden. De designer die alles op alles zet om haar wijk te vernieuwen.  De groep buurtbewoners die graag een stadstuin wil beginnen. Ik werd zelfs ambassadeur van de stichting Natuursuper die daarin ondersteunt, en die zorgt voor een verbetering van sociale samenhang, gezond eten en een groene buurt. Liefde voor het leven.

Mijn werk is mijn passie, omdat ik mijzelf toesta om veel en vaak verliefd te worden. Soms is het liefde op het eerste gezicht.  Soms groeit de liefde langzaam. Soms is de liefde kort en intens, soms duurt die jaren en jaren. De liefde laat zich niet dwingen. Maar ervoor openstaan helpt wél.

En nu begint carnaval. Need I say more? 😉

Blij met 500!

Getallen zijn fijn. Getallen kun je meten. Als je voor een schoolvak een 10 haalde, dan was je heel blij. Het getal zelf, de wonderschone 1 en de 0, maakte blij.

Maar cijfers zijn ook onwrikbaar. Je kunt niet een béétje een 10 hebben, of ongeveer 3 kinderen.

Soms heb ik daar wel eens last van, dat een getal de waarheid wordt. En daarmee bepalend is, als een hard gegeven waartegen de moeilijk meetbare dingen het moeten afleggen. Bijvoorbeeld in de rekenmodellen van verkeerskundigen. Daarin worden getallen ingevoerd om te berekenen wat de verkeersdruk op een weg over x jaar is. Prachtige modellen, waarmee uiteindelijk bijvoorbeeld wordt bepaald of een weg één of twee rijbanen breed moet zijn.

Maar misschien zijn er wel totaal andere argumenten die invloed hebben op de wegbreedte. Bijzondere bebouwing, of bomen. Of nog vager: de uitstraling van het gebied.
En dan wordt het lastig, want hoe vergelijk je nu de hardheid van een getal met de zachtheid van iets als uitstraling…

Maar eerlijk is eerlijk. Gisteren was ik dan tóch voor even een cijfer fetisjist, met een bijzondere waardering voor het getal 500. 500 staat namelijk voor het aantal ‘likes’ op Facebook dat het project Space-S in een maand tijd heeft overschreden. Vijfhonderd mensen die geïnteresseerd zijn in dit woningbouwproject. En nee, ze komen daar vast niet alle vijfhonderd wonen, dat past waarschijnlijk niet eens volgens de rekenmodellen, maar een groot gedeelte wel. En dat de rest betrokken genoeg is om graag mee te willen denken, vind ik een opsteker.

Space-S is een project waarin potentiële bewoners en geïnteresseerden een bepalende stem hebben. Op Strijp-S, hét transformatiegebied van Eindhoven, gaat woningcorporatie een braakliggend terrein ontwikkelen.  En dat gebeurt, passend in de koers van de corporatie, bottom up. Met als centrale vraag: wat zou je op Strijp-S, qua wonen, willen realiseren wat op andere plekken niet kan, of wat elders veel te duur is?  Bijzonder wonen, maar niet voor de ‘happy few’. Want het gaat hier nog steeds over sociale woningbouw. Offline, maar vooral online wordt de discussie gevoerd en worden mensen uitgenodigd hun visie te geven. En dat gebeurt, na een maand, al op grote schaal.

Blij werd ik van het getal 500.
En nog blijer zal ik worden van 1000.
Maar vooral, echt vooral word ik blij als er een mooie bijzondere buurt ontstaat, waar een groep mensen echt een eigen nieuwe woondroom kan realiseren. En dat is niet in een getal uit te drukken…

www.facebook.com/space040
www.space-s.nl