Islamabad is wel/niet de hoofdstad van Pakistan

Pakistani zeggen over hun eigen hoofdstad: ‘Islamabad ligt vijftien kilometer buiten Pakistan.’ En daarmee is eigenlijk alles wel gezegd. Deze geplande stad doet op geen enkele manier denken aan de levendigheid en dynamiek van andere steden in het land. Waar ik me tijdens mijn reis van 10 dagen met regelmaat in de setting van een soort Bollywood-movie waande, zo voelde ik me in Islamabad vooral ‘niet thuis’. En dat vroeg natuurlijk om een kort veldonderzoek.

Islamabad is in de jaren zestig gebouwd met als doel om centraler in het land te liggen, en niet zoals Karachi, aan de kust. Deze nieuwe hoofdstad werd volgens de overlevering gebouwd volgens wetten van de islam, maar veel principes komen verdacht veel overeen met New Towns die we kennen in andere (niet-islamitische) delen van de wereld. Via een raster is het land opgedeeld in blokken van twee bij twee kilometer. Daarbinnen is een hoofdfunctie bepaald: wonen, kantoren, diplomatieke en politieke functies, museumpark, etc. De woonblokken zijn volgens een vast patroon verder ingedeeld, met een vast locatie voor winkel- en horecafuncties, scholen en uiteraard de woningen. Per blok heten de straten ook 1e, 2e, 3e straat, et cetera. De poëzie is letterlijk en figuurlijk ver te zoeken.

Als voetganger ben je er totaal verloren, alhoewel trottoirs wel bestaan. In de duurdere woongebieden zijn deze stoepen overigens grotendeels ingenomen door de bewakingsdiensten die door particulieren zjn ingehuurd en waarvan de kleine wachthuisjes met stoeltjes erbij de doorgaande voetgangersroute blokkeren. Maar erg veel reden om te lopen was er toch al niet, want de afstanden zijn – behalve van en naar je eigen shopping area – enorm. En meer is het ook eigenlijk niet. De plattegrond van de stad geeft het ook aan: hier is het rechttoe-rechtaan.

De grens van Islamabad wordt aan de ene zijde gevormd door een bergketen. Vrij snel buiten het bebouwd gebied gaat de vlakke vallei over in een bergketen waar het prachtig wandelen is. Aan de andere zijde is de grens met Rawalpindi.
Rawalpindi is de stad die er al was voordat Islamabad werd bedacht, ontworpen en gebouwd. Hoe wonderlijk groot kan het verschil tussen twee aan elkaar grenzende steden zijn?

Islamabad = ruime wegen, auto’s, groen, gebouwen in een zone erachter, verkeersborden, geen reclame, geen getoeter.

Rawalpindi = gekte, chaos, over-elkaar-duikelende reclameborden, voetgangers, motoren, fietsers, auto’s, riksja’s, en vooral heel dicht op elkaar staande bebouwing. Dat ze hier nog geen eenrichtingsverkeer hebben geïntroduceerd!

De overgang van de ene naar de andere ‘wereld’ is groter dan van menig land naar het volgende. Alleen dan zonder douane. Wonderlijk. Wonderlijk en mooi.